De eerste sterfdag komt eraan

De dag nadert. Het is bijna een jaar geleden dat mijn vader overleed, inderdaad net voor kerst.  De film is gaan draaien, alles komt weer terug. Het telefoontje van mijn zus. “Pa is gevallen en het ziet er niet goed uit, kun je snel komen?"

Ik rond het coachgesprek met mijn klant snel af en ga direct naar het huis van mijn vader. Wat ik daar aantref is niet fijn om te zien. Ik treed niet in details, maar de beelden staan nog steeds haarscherp op mijn netvlies.

In mijn werk begeleid ik regelmatig mensen met traumatische ervaringen en ik weet dat herbeleven een functie heeft. Ik druk de beelden dus niet weg en laat ze komen,  met alle emoties die hierbij horen: verdriet, opluchting en het gemis. 

Het stervensproces heeft 2 dagen geduurd en het was bijzonder en een heel liefdevol proces. Mijn vader was omringd door kinderen en kleinkinderen en ook enkele zussen hebben afscheid van hem kunnen nemen. 

Het was heel ontroerend om te zien hoe ze hem vasthielden, streelden en liefdevol "Pietje" noemde. Hoewel ze allemaal ver in de tachtig zijn, was het net alsof ze weer bij hun kleine broertje aan het bed zaten. Er was nooit veel contact geweest, want ze waren geen van allen sterk in het onderhouden van sociale contacten. En dat zegt dus niet veel over de band die mensen met elkaar hebben, blijkt maar weer.

De laatste nacht heb ik samen met mijn zus gewaakt, in een extra bed zodat we naast mijn vader konden liggen. Af en toe deed een van ons een klein dutje. Het kon nog wel even gaan duren. Hij is 's ochtends overleden tijdens de wisseling van de wacht. Mijn broer was bij hem en dat klopte.

Ik was altijd bang dat mijn vader eenzaam zou sterven, dat is gelukkig niet gebeurd. 

De eerste sterfdag komt eraan...

Het is een thema dat regelmatig terugkomt in mijn begeleidingsgesprekken.

Heb jij hier zelf ook mee te maken? Is dit is een dag waar je tegenop ziet? Of gebruik je deze dag om wat langer stil te staan bij de overleden persoon. Hoe was hij/zij? Hoe was het afgelopen jaar zonder hem of haar? De pijn van het gemis van een geliefde blijft. In verloop van tijd worden de scherpe randjes over het algemeen minder. Bij de een komt dat moment na een jaar. Bij de ander duurt dit langer of korter.

Na het overlijden zijn precies een jaar later alle belangrijke momenten van een jaar voorbijgekomen. De verjaardag van de overleden persoon, jouw eigen verjaardag of die van je kinderen, Sinterklaas,  vakanties heb je nu allemaal een keer beleefd zonder jouw dierbare. Het zijn moeilijke momenten die continu het gemis van deze persoon benadrukken.

Wat kun je doen op de sterfdag van een geliefde in Coronatijd?

Er zijn veel dingen die je zou kunnen doen om jouw overleden dierbare met een glimlach te herdenken. Het belangrijkste is dat het voor jou goed voelt. Misschien wil je er wel helemaal niet bij stilstaan of ben je liever alleen. Bedenk dat ook dit helemaal goed is. Zolang het maar goed voelt voor jou. Ieder mens is anders en heeft andere behoeften. En nu met corona is het ook weer anders........

• Samen met 2 dierbaren. Dit kun je vormgeven op een manier die bij jou past. Je kunt met mensen afspreken bij het graf/uitstrooiplek van de overleden persoon, een bloem neerleggen en een kaarsje aansteken. En daarna thuis een hapje eten en herinneringen ophalen.
• Wat deed jouw dierbare graag? Muziek luisteren, koken of bijvoorbeeld wandelen. Onderneem een activiteit die je regelmatig samen deed.
• Geef vorm en betekenis aan je verhaal, zet herinneringen op papier of kies een andere creatieve vorm: schilderen, breien, kleien, fotograferen.
• Creëer een mooi herdenkingsplekje in huis als je dit nog niet hebt. Sluit het verdrietige jaar af en maak een mooi plekje waar je de nabijheid van de overleden persoon kunt voelen. Zet er een mooie foto neer en steek er regelmatig een kaarsje aan.
• Schrijf een brief aan de jouw dierbare waarin je stilstaat bij het afgelopen jaar en wat er allemaal gebeurd is. Dit zou je ieder jaar op de sterfdag kunnen doen.
• Bekijk foto's. Wellicht ben je gedurende het jaar allemaal foto’s tegengekomen van de overleden persoon. In dozen, in lades, op je telefoon of bij vrienden. Laat ze nog eens door je handen gaan en haal mooie herinneringen op
• Bedank de mensen die jou gesteund hebben in de afgelopen tijd. Dit kan heel simpel door een berichtje, kaartje of belletje. Nu langsgaan is lastig met corona, maar verbinding maken kan op vele manieren.

Ik realiseer me steeds meer dat rouw tijdens Coronatijd echt eenzaam is /kan zijn. Het is in ieder geval anders omdat we elkaar minder kunnen zien, ontmoeten en aanraken. En juist dat zijn zaken die troost bieden.

Iedereen gaat anders om met rouw. Laten we elkaar en onszelf hierin vooral de ruimte geven. Doe het op een manier die bij jou past en laat alsjeblieft de gedacht los dat het op een bepaalde manier hoort of dat anderen iets van jou verwachten. De essentiële vraag: wat voelt goed voor jou?

Ik ben benieuwd hoe jij dit hebt gedaan, precies een jaar na het overlijden van jouw dierbare. Deze ervaringen en ideeën kunnen anderen weer helpen. In deze bijzondere Coronatijd is rouwen echt anders.  

Henny