Moederdag en Verborgen Verlies

Moederdag. Het woord zingt rond in mijn hoofd. Enerzijds omdat ik bedacht had om daar een blog over te schrijven. Anderzijds omdat ik nadenk over hoe ik mij op dit moment verhoud tot Moederdag.

Ik herinner me de eerste Moederdag na het overlijden van mijn moeder. Op 11 juli 2011 is zij overleden. In mei 2012 was daar mijn eerste Moederdag zonder moeder.

Hoewel ze er al bijna een jaar niet meer was en ik een soort van gewend was geraakt aan haar afwezigheid, zag ik er tegenop. Het niet vieren was geen optie met 3 kinderen in de leeftijd van 3 tot 8 jaar. Het wel vieren zonder mijn eigen moeder voelde ook raar. Een bloemstuk op haar graf neerleggen vond ik stom.

Omdat mijn tante op 12 mei jarig is, belandde ik in 2012 toch bij de bloemist om een bos bloemen voor haar te kopen. Voorbereid op de vraag van de bloemist of dit bloemetje voor Moederdag was, blafte ik (voordat de arme man zijn mond open kon doen) dat deze bos bloemen absoluut niet voor Moederdag was. De boodschap was duidelijk, zwijgend werd mijn bos bloemen ingepakt. Nors vervolgde ik mijn weg. Bloed chagrijnig en gefrustreerd over alle reclame uitingen over Moederdag. De hele wereld had een moeder, behalve ik. Zo voelde dat.

 Moederdag. Ik zoek op het ontstaan van Moederdag en kom er achter dat de Amerikaanse Anna Jarvis (1864-1948), een alleenstaande lerares uit Philadelphia, in 1914 met Moederdag is begonnen. Zij wilde van haar moeders sterfdag (9 mei 1905) een monument maken ter ere van alle moeders die zichzelf onopvallend dagelijks dienstbaar wegcijferden voor gezin en samenleving. Op zichzelf en juist in die tijd waarin vrouwen niet dezelfde rechten hadden als mannen, een mooi eerbetoon.

 In Nederland wordt Moederdag sinds 1922 gevierd. Officieel vanaf 1928. In eerste instantie was de datum 20 mei, maar vanaf 1931 gold de tweede zondag van mei als Moederdag. De reden voor de introductie van Moederdag in Nederland was commercieel. Toch, als je wat verder terug kijkt dan blijkt dat de Grieken al een dag hadden waarop ze vrouwenfiguren eerden. De achterliggende gedachte achter Moederdag zoals we het nog steeds vieren, is een eerbetoon en vrijstelling van taken voor de moeders die het hele jaar het gezinsleven draaiend houden.

Terug naar Moederdag in 2024. Hoewel ik de gedachte erachter mooi vind (vooral het eerbetoon), weet ik ook dat Moederdag voor veel mensen ingewikkeld is. Er is namelijk ook veel ‘verlies’ gekoppeld aan ‘moederschap’.

 Kinderen missen hun moeders omdat ze er daadwerkelijk niet meer zijn of omdat het contact verbroken is. Soms is er nog wel contact maar is de relatie niet goed.

Moeders missen hun kinderen om dezelfde redenen; kinderen zijn overleden, vermist, uit contact, de relatie is ingewikkeld.

En wat te denken van de ‘verborgen verliezen’; moeder zijn zonder dat er daadwerkelijk een kind is door miskraam, abortus, buitenbaarmoederlijke zwangerschap of een stil geboren kindje.  

Ik realiseer me dat mijn lijstje rondom ‘moederschap en verlies’ niet compleet is. Ik denk aan de vrouwen die ik tegenkom in mijn praktijk waarbij de verhalen rondom dit thema intens en complex zijn. In mijn eigen vrouwenlijn speelt ook veel verlies en trauma waardoor het, toen mijn moeder er nog wel was, ook ingewikkeld was tussen ons. Moederdag loste deze kwestie niet op maar verhoogde juist de druk; om het ‘goed’ te doen en te ‘voldoen aan de verwachtingen’. Dat lukte nooit helemaal.

En toch. Feit is dat we allemaal een moeder hebben en dat zij ons het leven heeft gegeven. Zonder haar waren we er niet geweest. We zijn in haar baarmoeder gegroeid en zij heeft ons gebaard. Los van alles wat er niet is, is dat er wel. Zelfs wanneer moeders niet in staat zijn geweest om ons te verzorgen, te beschermen, warmte en veiligheid te bieden, komen we uit haar voort. En dat is, ook al voelt dat wellicht niet voor iedereen zo, ook een geschenk. Het leven an sich. Misschien is dat waar we op Moederdag bij stil mogen staan.

Mocht het je gegeven zijn om Moederdag op een fijne manier met je moeder en/of kinderen te vieren, dan is je dat enorm gegund. Het is namelijk niet zo, omdat de ander het niet heeft, dat jij er niet van mag genieten. Dus laat je verwennen (of verwen je moeder), ontvang de met liefde zelfgemaakte- of gekochte cadeaus en laat het je aanleunen dat je niets in het huishouden hoeft te doen. Maandag is dat namelijk weer voorbij. Tenminste, in mijn huishouden met 3 pubers wel.

Jill