Wat vanzelfsprekend was, is soms niet meer. Voor velen onder ons betekent het zorgen voor een naaste met een psychische kwetsbaarheid dat we dagelijks geconfronteerd worden met een ander soort verlies: levend verlies. Het verlies van verwachtingen, het verlies van hoe dingen ooit waren, en het verlies van de vanzelfsprekende aanwezigheid van onze dierbare zoals we die kenden.

In onze maatschappij zijn we gewend om verlies te koppelen aan definitieve afscheid, maar levend verlies – dat pijnlijke proces waarin iets blijvend verandert terwijl de ander nog fysiek aanwezig is – krijgt nog weinig erkenning. Het is verlies dat onzichtbaar blijft voor de buitenwereld, en daarom verborgen is. Dit maakt het moeilijk om steun te vinden, want hoe kun je rouwen om iets dat nog steeds “dichtbij” lijkt?

Wat is Levend Verlies?

Levend verlies is het verdriet dat je ervaart wanneer je een geliefde in een veranderde vorm om je heen hebt. Misschien is je relatie veranderd, of...

Voltooid verdwenen tijd

Ze kijkt verheugd op als ik de kamer binnenkom. ‘Wat leuk, jou had ik niet verwacht.’

‘Toch wel, want ik ga vandaag met je mee naar het ziekenhuis.’

‘Het ziekenhuis? Dat had je me wel even mogen vertellen.’

Ik druk mijn automatische neiging om haar te corrigeren weg. Want iedereen, van thuiszorg, tot wij, de kinderen, hebben haar proberen voor te bereiden op het bezoek aan de geriater in het ziekenhuis. Een bezoek dat ze het liefst tot in de oneindigheid had uitgesteld. ‘Ik doe het nog heel goed voor mijn 90 jaar.’

Gehoorzaam wacht ze voor de ingang van het ziekenhuis terwijl ik de auto wegzet. Ik doe haar het mondkapje voor. Net alsof ik een kind aankleed, schiet door m’n hoofd.

We wachten in de poli bij het bloedprikken. Zonder enige interesse in de omgeving staart ze voor zich uit. Ik ben haar baken waar ze zich vandaag aan zal vastklemmen als ze dreigt te verdrinken in alle nieuwe indrukken.

Ze moet...