Wat vanzelfsprekend was, is soms niet meer. Voor velen onder ons betekent het zorgen voor een naaste met een psychische kwetsbaarheid dat we dagelijks geconfronteerd worden met een ander soort verlies: levend verlies. Het verlies van verwachtingen, het verlies van hoe dingen ooit waren, en het verlies van de vanzelfsprekende aanwezigheid van onze dierbare zoals we die kenden.

In onze maatschappij zijn we gewend om verlies te koppelen aan definitieve afscheid, maar levend verlies – dat pijnlijke proces waarin iets blijvend verandert terwijl de ander nog fysiek aanwezig is – krijgt nog weinig erkenning. Het is verlies dat onzichtbaar blijft voor de buitenwereld, en daarom verborgen is. Dit maakt het moeilijk om steun te vinden, want hoe kun je rouwen om iets dat nog steeds “dichtbij” lijkt?

Wat is Levend Verlies?

Levend verlies is het verdriet dat je ervaart wanneer je een geliefde in een veranderde vorm om je heen hebt. Misschien is je relatie veranderd, of...

Miriam en Henny te gast in de podcast van de Balanskliniek. Voor een gezond en vervuld leven is een goede balans in je leven essentieel. Maar hoe bewaak je die persoonlijke balans? Psychiater Bram Bakker gaat in De Balanskliniek in gesprek met bijzondere en inspirerende gasten om een antwoord te vinden op deze vraag

 door Ron van den Heuvel, Uitvoerend ervaringsdeskundige bij de Inloop Oosterflank

 Iedere cliënt van Pameijer (ieder mens!), wordt geconfronteerd met verlies. Bijvoorbeeld verlies van de plek waar de cliënt hiervoor heeft gewoond en geleefd, misschien verlies van zelfstandigheid, van (mentale) gezondheid, van (een deel van) het sociale netwerk en ga zo nog maar even door…

Er is sprake van een transitie, een overgang, een verandering in het leven. En dat brengt naast nieuwe ervaringen ook verlies met zich mee. Elk verlies heeft impact en vraagt om een antwoord, een reactie. En dat antwoord is rouwen. Een natuurlijke en normale reactie op verlies.

Op maandag 27 en dinsdag 28 juni mocht ik deelnemen aan de 2-daagse cursus ‘Verlies en rouw in het werk als ervaringsdeskundige’. De cursus werd gegeven door Miriam Hopmans, voormalig manager van Pameijer Plus, vanuit het Centrum voor Verborgen Verlies.

Helemaal in de stijl van Miriam...

Voltooid verdwenen tijd

Ze kijkt verheugd op als ik de kamer binnenkom. ‘Wat leuk, jou had ik niet verwacht.’

‘Toch wel, want ik ga vandaag met je mee naar het ziekenhuis.’

‘Het ziekenhuis? Dat had je me wel even mogen vertellen.’

Ik druk mijn automatische neiging om haar te corrigeren weg. Want iedereen, van thuiszorg, tot wij, de kinderen, hebben haar proberen voor te bereiden op het bezoek aan de geriater in het ziekenhuis. Een bezoek dat ze het liefst tot in de oneindigheid had uitgesteld. ‘Ik doe het nog heel goed voor mijn 90 jaar.’

Gehoorzaam wacht ze voor de ingang van het ziekenhuis terwijl ik de auto wegzet. Ik doe haar het mondkapje voor. Net alsof ik een kind aankleed, schiet door m’n hoofd.

We wachten in de poli bij het bloedprikken. Zonder enige interesse in de omgeving staart ze voor zich uit. Ik ben haar baken waar ze zich vandaag aan zal vastklemmen als ze dreigt te verdrinken in alle nieuwe indrukken.

Ze moet...