Wat vanzelfsprekend was, is soms niet meer. Voor velen onder ons betekent het zorgen voor een naaste met een psychische kwetsbaarheid dat we dagelijks geconfronteerd worden met een ander soort verlies: levend verlies. Het verlies van verwachtingen, het verlies van hoe dingen ooit waren, en het verlies van de vanzelfsprekende aanwezigheid van onze dierbare zoals we die kenden.

In onze maatschappij zijn we gewend om verlies te koppelen aan definitieve afscheid, maar levend verlies – dat pijnlijke proces waarin iets blijvend verandert terwijl de ander nog fysiek aanwezig is – krijgt nog weinig erkenning. Het is verlies dat onzichtbaar blijft voor de buitenwereld, en daarom verborgen is. Dit maakt het moeilijk om steun te vinden, want hoe kun je rouwen om iets dat nog steeds “dichtbij” lijkt?

Wat is Levend Verlies?

Levend verlies is het verdriet dat je ervaart wanneer je een geliefde in een veranderde vorm om je heen hebt. Misschien is je relatie veranderd, of...

17 december 2011

‘Ik heb pa gebeld, hij komt Pepper zometeen halen en gaat met haar naar de dierenarts’ zegt mijn man. ‘Oké’, zucht ik, ‘wat een gedoe, ik kan het er eigenlijk niet bij hebben’.

Ik ben boven en hijs mijn twee kleine jongetjes in mooie kleren. Mijn grote dochter van 7 is al gedoucht en mooi aangekleed. Zij is beneden en zit bij het mandje waar onze Jack Russel van 11 jaar in ligt. Dat het niet goed gaat met Pepper is duidelijk.

Ik maak me zorgen over Pepper. De timing is alleen totaal niet handig.

We bereiden ons voor op een etentje ter ere van het 40 jarige huwelijksjubileum van mijn ouders. Hoewel mijn moeder in juli overleden is, hebben we gezamenlijk besloten om in plaats van een feest een diner te geven om deze mijlpaal toch te vieren. Dit feest was zo belangrijk voor mijn moeder. Het is zo verdrietig dat ze er niet meer is. Een etentje leek gepast. Zeker nu mijn vader in het verpleeghuis woont en nooit meer thuis...

Wat is dat toch met hulpverleners en de moeite met zelf hulp vragen?

De moeite om zichzelf centraal te zetten en goed voor zichzelf te zorgen?

Afgelopen week kwam ik er weer een aantal tegen. Van die fijne types die altijd in de weer zijn met en voor anderen. En die dat dan ook super goed kunnen en doen. Met alle liefde, met veel geduld en creativiteit. Ze zijn er. En hoe!

 En ik snap het ook. Die enorme focus op de ander; op degene die hulp of zorg nodig heeft. Daarnaast is 'anderen helpen' of 'zorgen voor de ander' iets waar zij goed in zijn en wat ook hun vak is.

 En toch. Steeds vaker zie ik dat de focus op de ander zo sterk en het beroep wat op hen gedaan wordt zo groot is, dat er weinig tijd en ruimte overblijft voor de hulpverlener zelf. Als er in de privésfeer dan ook veel gevraagd wordt, kan het zo zijn dat mensen altijd maar 'aan staan' en niet tot rust komen.

 Het effect daarvan kan zijn dat hulpverleners zichzelf beetje bij beetje verliezen...

Betekenisvol in het werk staan

Vandaag wil ik vooral met je delen wat de opleiding Verlieskunde Verborgen Verlies mij 5 jaar geleden heeft gebracht en wat dat NU voor mij betekent.

Voordat ik aan de opleiding begon in 2017 was ik een professional die al het nodige had gedaan op het gebied van professionele groei en ontwikkeling. Ik was destijds al 9 jaar werkzaam als coach en supervisor. Reflecteren op mijn eigen gedrag en handelen was voor mij verre van nieuw. En in mijn vak stond ik al jaren  professionals uit zorg en welzijn bij met verschillende leer- en ontwikkelingsvragen. Dat ging mij goed af, mensen behaalden positieve resultaten en waren blij en tevreden met mijn begeleiding.

Handelingsverlegen

Toch kwam ik ook mensen tegen die ik misschien een stuk op weg kon helpen maar waarbij ik ook met lege handen stond. Dit waren vaak mensen die zo veel 'gedoe' op hun bordje hadden gekregen waardoor ze niet (meer) wisten hoe daarmee om te gaan. Wat vervolgens de nodige impact had...

‘ik weef het missen, en het dragen

ik weef de liefde die is gebleven

ik weef jou met zorg en aandacht

in alle draden van mijn leven’

Uit ‘ik weef jou’ van Floortje Agema

Iets meer dan een jaar geleden ontstond een plan. Een plan om iets te doen met sieraden van mama. Sieraden die lagen te verstoffen. Een gouden armbandje wat kapot was. Een ring waarvan de steen al lang verdwenen was. Twee te grote ringen. Sieraden die mijn moeder met liefde gedragen had. Die emotionele waarde voor mij hadden, maar die ik niet droeg.

2021 leek mij een mooi moment om dit gedragen goud om te laten smelten. Om er iets nieuws van te maken wat ook ik met liefde kon dragen.

 2021 was het jaar waarin ik 45 werd en mijn moeder 10 jaar dood was. Dat was HET moment. Ik had ook al bedacht welke edelsmid dit klusje zou gaan doen.

 Waar ik geen rekening mee had gehouden, was met de planning van desbetreffende edelsmid. Haar agenda zat bomvol. Er was niet eens ruimte om...

De afgelopen dagen en weken ben ik zo geconfronteerd met de pijn, leegte en eenzaamheid van mensen...

(Gedicht uit 'goed dat je er bent', Hans Bouwma en Evelyne Dessens)

'de zomer in mijn bol' 

 

Hier in het zuiden valt de zomervakantie dit jaar laat. De kinderen hebben eind juli vakantie. Mijn vakantie start op 2 augustus. Ik werk dus nog de hele maand juli. En toch heb ik de zomer in mijn bol en schijnt de zon zelfs als het regent. En dat doet het deze week veelvuldig. Jammer voor de mensen die al wel vakantie hebben. 

 

Waar mijn pubers nog een aantal toetsten in het vooruit schiet hebben, is de jongste die in groep 8 zit al volop aan het afronden. 

Heel blij waren we toen hij vorige maand, wel een nachtje korter dan normaal, maar toch met zijn klasgenoten op kamp mocht. 

Toen vorige week ook nog het bericht kwam dat ouders welkom zijn bij de eindmusical, was ik echt opgelucht en blij. Gelukkig, we mogen komen kijken en samen met onze zoon een mooi afscheid vieren van de school waar hij 8 jaar lang rond liep. En waar wij als ouders 13 jaar rond gelopen hebben. 

 

Ik voelde direct hoe betekenisvol dat...

Valentijnsdag, dag van de geheime liefde, een dag waarover niet precies duidelijk is wat het ontstaan ervan is. Wat we wel weten is dat het een vlucht heeft genomen in populariteit en commercie. Sommige mensen vinden het verschrikkelijk en doen er niets aan, andere mensen vinden het een leuke traditie en trekken alles uit de kast om een (geheime) liefde te verassen en te laten weten dat hij/zij geliefd is. Voor mij is dit jaar een ander jaar, zelf zou ik mezelf omschrijven als een romantisch meisje. Ik hou ervan om mensen die ik lief heb te verrassen en vind het ook super leuk als ik iets mag ontvangen. Geen grote cadeaus maar juist het kleine attente berichtje, kaartje of belletje is wat ik kan waarderen. Een moment om met hen die ik lief heb wat extra te verbinden.

2021 is alles anders, dus ook Valentijnsdag is anders. Geen spontaan drankje buiten de deur met mijn lief of gezellig op bezoek bij mijn moeder of broer met zijn gezin. Nee dit jaar is zelfs dat wat ik bedacht...

De dag nadert. Het is bijna een jaar geleden dat mijn vader overleed, inderdaad net voor kerst.  De film is gaan draaien, alles komt weer terug. Het telefoontje van mijn zus. “Pa is gevallen en het ziet er niet goed uit, kun je snel komen?"

Ik rond het coachgesprek met mijn klant snel af en ga direct naar het huis van mijn vader. Wat ik daar aantref is niet fijn om te zien. Ik treed niet in details, maar de beelden staan nog steeds haarscherp op mijn netvlies.

In mijn werk begeleid ik regelmatig mensen met traumatische ervaringen en ik weet dat herbeleven een functie heeft. Ik druk de beelden dus niet weg en laat ze komen,  met alle emoties die hierbij horen: verdriet, opluchting en het gemis. 

Het stervensproces heeft 2 dagen geduurd en het was bijzonder en een heel liefdevol proces. Mijn vader was omringd door kinderen en kleinkinderen en ook enkele zussen hebben afscheid van hem kunnen nemen. 

Het was heel ontroerend om te zien hoe ze hem vasthielden,...

Stress op de werkvloer is beroepsziekte nummer 1. Meer dan een miljoen mensen loopt jaarlijks het risico op een burn-out en andere werkgerelateerde psychische ziektes. Dat kan duizend-en-een oorzaken hebben en zich manifesteren in even zoveel symptomen.

Een van de oorzaken waar weinig over wordt gesproken is rouw op de werkvloer. We krijgen er allemaal mee te maken, door het overlijden van een dierbare, een scheiding, verlies van werk of door een ziekte.

Tachtig procent  van de mensen die bij de huisarts komen, hebben klachten die met stress te maken hebben. Als je deze signalen niet op tijd serieus neemt, heb je kans volledig opgebrand te raken. Je energiehuishouding raakt uitgeput en je lijf ‘doet het niet meer’. Een van de oorzaken van burn-out is niet genomen rouw, verlies (uit het verleden) dat je hebt weggedrukt.  Andere oorzaken zijn niet doen wat je zo graag wél wilt doen en werk doen dat niet bij jou hoort. Het verlies van je passie is een...